Πρόκειται για ένα φιλμ που έχει τις ρίζες της εμπνεύσεώς του στο «όραμα» ενός μεταμεσημεριανού ύπνου. Έτσι άχνισε η πλοκή του έργου μες στη φαντασία του νου κι ομοίως πλάστηκαν κάτω από το μαύρο παραπέτασμα των κλειστών βλεφάρων κάποιες από τις εικόνες του.

Μες στην πολύπαθη διαδρομή τους και μέχρι σχεδόν την τελευταία στιγμή πριν το εταλονάζ, οι Σκιές του Κόσμου μεταβάλλανε τον τόνο τους από έναν κωμικό θρήνο μαύρου χαρακτήρα σε έναν θρήνο βαθιά αδυσώπητο και απόλυτης ζοφερότητας πάνω στην ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Αυτό δε σημαίνει κάποια καλυτέρευση απλώς σημειώνεται· είναι κάτι που έχει να κάνει μονάχα με τον τρόπο που κάθε θεατής αντιλαμβάνεται τη διαφορά και τις αποχρώσεις.

Μία από τις προθέσεις μου ήταν μέσα στον ελάχιστο χρόνο της ταινίας, να ιδωθεί η ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία υπό τις πιο έσχατες δυσμενείς συνθήκες: όταν μετά από μια απροσδιόριστη, ολέθρια καταστροφή, εκείνη βρίσκεται αντιμέτωπη με τις στερημένες επιθυμίες της και το ένστικτο της επιβίωσής της- εγκλωβισμένη μέσα σ’ ένα κλειστοφοβικό περιβάλλον, όπου η γενική ουσία του ανθρώπου κατακερματίζεται και διαμοιράζεται σε χαρακτήρες όλων των κοινωνικών τάξεων.

Πρόκειται για τέσσερεις ισοπεδωμένες υπάρξεις….

Ένα εκρηκτικό κοινωνικό μίγμα «μαντρωμένο» σε έναν αχανή χώρο φάντασμα, αθόρυβα διασκορπισμένο υπό το σκληρό φως μιας δοκιμασίας· μιας δοκιμασίας που αναδύεται μέσα από την πραγματικότητα, μέσα από τον ρεαλισμό.

Κι εδώ μια μικρή επισήμανση: δραματουργική πρόθεση για το υπερρεαλιστικό στοιχείο που εισβάλλει στο φιλμ ήταν να μην εμφανιστεί αυθαίρετα, αλλά να υπάρξει ως ένα οργανικό ώστε να εκλύεται μέσα από τον εξπρεσσιονισμό του χώρου και να διατρυπά την πραγματικότητα. Ρεαλισμός και Φαντασία να συνυπάρχουν και τα δύο μαζί, με το δεύτερο στοιχείο να απορρέει εκ του φυσικού μέσα από το πρώτο.

Τα τέσσερα πρόσωπα της ταινίας -οι τέσσερεις αυτές υπάρξεις- αντιδρούν απέναντι στο δράμα της πείνας, με τα πιο ενστικτώδη αντανακλαστικά: αφήνουν υποσυνείδητα να λειτουργήσει μέσα τους η μνήμη της πρότερης κοινωνικής τους θέσης. Η δράση της ταινίας εκτυλίσσεται βουβά, μονάχα με βλέμματα, χειρονομίες και πνιχτές ανάσες έως ότου τελικά… η μύγα τους ωθήσει να καταλήξουν σε μια βίαιη διαμάχη εν είδει ξιφομαχίας- χορογραφημένης στους ρυθμούς… των κλασσικών ξιφομαχικών έργων.

Μέσα σε όλα αυτά, θα ήταν αδύνατον να λείψει, να απουσιάσει η Μνήμη. Αυτή αποκαλύπτει το εσωτερικό βάθος των χαρακτήρων και προβάλλει την πιο κρίσιμη στιγμή το ανθρώπινο στοιχείο μέσα τους. Γι’αυτό έπρεπε οι φευγαλέες στιγμές του παρελθόντος να μην αποδοθούν ως ένα συνοδευτικό στοιχείο στην παρακολούθηση, αλλά να αποτελέσουν τον παράγοντα που ορίζει τα τέσσερα πρόσωπα ως υπάρξεις, που διατρέχει τις κινήσεις τους στην πορεία και μεταβάλλει τη συνείδησή τους στο τέλος. Η μνήμη δόθηκε με τη μορφή φωτοϊστορίας (δηλ. ενσταντανέ στιγμών).

Η μακρηγορία τελείωσε. Μα υπάρχει ένα υστερόγραφο: Θεμελιακή πρόθεση του έργου ήταν εξ αρχής η ενορατική προσέγγιση όλων των τομέων που συμβάλλουν στην τελική καλλιτεχνική έκφραση. Και με αυτό, εννοώ, ότι σε καθέναν από τους συντελεστές των Σκιών του Κόσμου, επισημάνθηκε το εξής: ότι, η συμβολή τους, δηλαδή, είναι ίδιας νευραλγικής σημασίας με τη σκηνοθεσία. Κι αυτοί εναγκαλίστηκαν με βαθιά δημιουργικότητα το όραμα. Και ως εκ τούτου, η ταινία είναι και δικιά τους, αφού ο Κινηματογράφος είναι πράξη μιας ομαδικής ψυχής.